data101

3. Veritabanı Türleri

İlişkisel Veritabanları (Relational Databases)

Tanım

• Verileri tablolar halinde organize eden ve bu tablolar arasındaki ilişkileri tanımlayan veritabanlarıdır.
• Sorgulama Dili: SQL (Structured Query Language) kullanırlar. SELECT * FROM Öğrenciler WHERE sinif="1A" AND devamsizlik>=17

Özellikleri

• Tablolar:
  • Satırlar (kayıtlar) ve sütunlardan (alanlar) oluşur.
• Anahtarlar:
  • Birincil Anahtar (Primary Key): Tablodaki her kaydı benzersiz olarak tanımlar.
  • Yabancı Anahtar (Foreign Key): Tablolar arasındaki ilişkileri belirtir.
• Veri Bütünlüğü:
  • ACID Özellikleri:
    • Atomicity (Atomiklik): İşlemler ya tamamen başarılı olur ya da hiç gerçekleşmez.
    • Consistency (Tutarlılık): İşlemler veri bütünlüğünü korur.
    • Isolation (Yalıtım): Eş zamanlı işlemler birbirini etkilemez.
    • Durability (Dayanıklılık): Tamamlanan işlemler kalıcıdır.

Avantajları

• Veri Tutarlılığı ve Bütünlüğü: Yüksek düzeyde veri bütünlüğü sağlar.
• Standartlaştırılmış Sorgulama Dili: SQL ile güçlü ve karmaşık sorgular yazılabilir.
• Geniş Destek ve Kaynaklar: Uzun süredir kullanılan bir teknoloji olduğu için geniş topluluk desteği vardır.

Dezavantajları

• Ölçeklenebilirlik Sınırlamaları: Büyük ölçekli ve dağıtık sistemlerde performans sorunları olabilir.
• Esneklik Eksikliği: Şema değişiklikleri zor ve maliyetli olabilir.
• Yüksek Kaynak Gereksinimi: Karmaşık işlemler için daha fazla donanım kaynağı gerekebilir.

  İlişkisel Olmayan Veritabanları (NoSQL Databases)

  Tanım

• Tablo tabanlı olmayan, esnek şema yapısına sahip ve farklı veri modellerini destekleyen veritabanlarıdır.
• NoSQL: “Not Only SQL” ifadesinin kısaltmasıdır.

Türleri

1. Anahtar-Değer Depoları (Key-Value Stores):
   • Tanım: Verileri basit bir anahtar ve değer çifti olarak depolar.
   • Örnekler: Redis, Riak.
2. Belge Tabanlı Veritabanları (Document Databases):
   • Tanım: Verileri JSON, BSON gibi belge formatlarında saklar.
   • Örnekler: MongoDB, CouchDB.
3. Sütun Ailesi Depoları (Column Family Stores):
   • Tanım: Verileri sütun aileleri halinde depolar.
   • Örnekler: Cassandra, HBase.
4. Grafik Veritabanları (Graph Databases):
   • Tanım: Verileri düğümler ve kenarlar arasındaki ilişkiler şeklinde saklar.
   • Örnekler: Neo4j, OrientDB.

Özellikleri

• Esnek Şema Yapısı: Şemasız veya esnek şema ile hızlı geliştirme imkanı.
• Yüksek Ölçeklenebilirlik: Yatay ölçeklendirmeye uygundur.
• Performans: Büyük veri ve yüksek trafikli uygulamalarda hızlı okuma/yazma işlemleri.

Avantajları

• Esneklik: Veri yapısı kolayca değiştirilebilir.
• Performans ve Ölçeklenebilirlik: Dağıtık mimarilerde yüksek performans sunar.
• Uygun Maliyet: Daha az donanım gereksinimi ile büyük verileri işleyebilir.

Dezavantajları

• Veri Tutarlılığı: Tutarlılık genellikle erişilebilirlik ve bölünebilirlik lehine feda edilir (CAP Teoremi).
• Sorgulama Karmaşıklığı: Standart bir sorgulama dili yoktur; her veritabanının kendi sorgulama yöntemi olabilir.
• Veri Bütünlüğü ve İlişkiler: İlişkileri yönetmek geliştiricinin sorumluluğundadır.